Η Φώφη Γεννηματά επιδιώκει την άμεση πολιτική και οργανωτική του ανασύνταξη, τείνοντας στην ουσιαστική «εργαλειοποίηση» του ρόλου και της παρουσίας του: στο δικό της «μανιφέστο», το ΠΑΣΟΚ δύναται να λειτουργήσει ως το βασικό πολιτικό «εργαλείο» για την ανασυγκρότηση της όλης Κεντροαριστεράς. Σε αυτό το πλαίσιο, προέχει η δομική «επανασοσιαλδημοκρατικοποίηση» του κόμματος. Από την άλλη πλευρά, ο Ανδρέας Λοβέρδος κινείται έχοντας ως γνώμονα την δομική «κεντροποίηση» του ΠΑΣΟΚ. Έτσι, η συγκεκριμένη προσίδια «κεντροποίηση» δεν προσδίδει άμεσα και φορτισμένα ιδεολογικά χαρακτηριστικά στο κόμμα, αλλά κύρια το τοποθετεί ανάμεσα στον Συνασπισμό της Ριζοσπαστικής Αριστεράς (ΣΥΡΙΖΑ) και στη Νέα Δημοκρατία (Ν.Δ).
Επρόκειτο δηλαδή για μία «επανατοποθέτηση» της θέσης του κόμματος εντός του πολιτικού άξονα Δεξιά/Αριστερά. Η συγκεκριμένη «επανατοποθέτηση» δύναται να λάβει χώρα υπό τις νέες πολιτικές συνθήκες που έχουν διαμορφωθεί, συνθήκες που ορίζονται και προσδιορίζονται από την άρση της πολιτικής κυριαρχίας του άλλοτε κραταιού κινήματος. Το ΠΑΣΟΚ βιώνει με έντονο τρόπο τις πολιτικές και ιδεολογικές «ωδίνες» της ενσωμάτωσης του Μνημονίου ως δομικού και ολικού προσδιοριστικού στοιχείου ανάλυσης του κοινωνικού και πολιτικού γίγνεσθαι.
Εντός του δεδομένου πλαισίου, τοποθετείται και η λειτουργία του Μνημονίου ως «εργαλείου» δομικής άρσης της κοινωνικής «υλικότητας» που είχε συγκροτηθεί μεταπολιτευτικά. Πραγματικά, η υπογραφή του Μνημονίου (Μάιος 2010), προσέδωσε στο «κίνημα» δύο θεμελιώδη χαρακτηριστικά: 1. Τα ιδεολογικά χαρακτηριστικά της «αναγκαιότητας» του Μνημονίου για την υπέρβαση της οικονομικής κρίσης, καθώς και για τον εκσυγχρονισμό της ελληνικής οικονομίας. Με αυτόν τον τρόπο η υπογραφή και η «μεταφορά» του Μνημονίου (και του περιεχομένου του) στον εθνικό κοινωνικό σχηματισμό προσλαμβάνει άμεσα ιδεολογικά χαρακτηριστικά με τα οποία το κόμμα λαμβάνει μέρος στην γενικότερη ιδεολογική διαπάλη. 2. Το Μνημόνιο προσέδωσε στο ΠΑΣΟΚ κάποια φορτισμένα κυβερνητικά-«υλικά» χαρακτηριστικά. Τα συγκεκριμένα χαρακτηριστικά (υιοθέτηση και εφαρμογή πολιτικών σκληρής δημοσιονομικής πειθαρχίας και λιτότητας), οδήγησαν και στην άρση της πολιτικής του κυριαρχίας, μίας κυριαρχίας που είχε συγκροτηθεί μεταπολιτευτικά. Εδώ ανακύπτει και το εξής στοιχείο: ενώ αρχικά το Μνημόνιο ενίσχυσε την εξουσιαστική «τροπικότητα» του κόμματος, κάτι που διαφάνηκε στο πεδίο της απουσίας άμεσης κυβερνητικής εναλλακτικής, στη συνέχεια ήταν η ολική του εφαρμογή που οδήγησε στην απίσχναση της κοινωνικής, πολιτικής και ιδεολογικής επιρροής του ΠΑΣΟΚ.
Σήμερα, έξι χρόνια μετά την θριαμβευτική επικράτηση του στις εκλογές του 2009, το ΠΑΣΟΚ προσέρχεται σε μία συνεδριακή διαδικασία που ουσιαστικά και στην πράξη αποκρυσταλλώνει τον «βίαιο» μετασχηματισμό του σε ένα κόμμα που αδυνατεί να επηρεάσει και να διαμορφώσει το πολιτικό γίγνεσθαι. Η αποδόμηση της λαϊκής κοινωνικής συμμαχίας τα συμφέροντα της οποίας εξέφρασε το ΠΑΣΟΚ μεταπολιτευτικά, αποτέλεσε την «υλική» συνέπεια της παρουσίας του στο πεδίο της διακυβέρνησης τα τελευταία χρόνια.
Οι σχέσεις και οι δεσμοί κοινωνικής εκπροσώπησης που είχε συγκροτήσει το κόμμα διερράγησαν, την ίδια στιγμή που η συνάρθρωση συγκεκριμένων-σημερινών κοινωνικών συμφερόντων λαμβάνει χώρο στο πεδίο της «μερικής» αναπαραγωγής του κόμματος. Οι «τάξεις-στηρίγματα», κατά την έκφραση του Νίκου Πουλαντζά, τάξεις που συνέβαλλαν στη διεύρυνση της κοινωνικής συμμαχίας που συγκρότησε το κόμμα, ήραν, στο κρίσιμο και «κρισιακό» σημείο, την υποστήριξη τους. Αν εστιάσουμε στις νικηφόρες για το ΠΑΣΟΚ εκλογές του 2009, θα δούμε ότι η υποστήριξη των «τάξεων-στηριγμάτων» βασίστηκε σε μία «ιδεολογική αυταπάτη». Όπως επισημαίνει χαρακτηριστικά ο Νίκος Πουλαντζάς, «η ιδεολογική αυταπάτη, βασική στην περίπτωση των τάξεων-στηριγμάτων παίρνει την ιδιαίτερη πολιτική του φετιχισμού της εξουσίας για την οποία μιλούσε ο Λένιν».
Ο περίφημος «φετιχισμός της εξουσίας» των «τάξεων-στηριγμάτων» στηρίχθηκε ακριβώς πάνω στο πλαίσιο της συναρμογής κοινωνικών συμφερόντων και της συνακόλουθης μετατόπισης του στο πεδίο του κράτους, ήτοι στο πεδίο της εφαρμόσιμης κρατικής-κυβερνητικής πολιτικής. Η δομική απόκλιση του κόμματος από το πεδίο της κυβερνητικής συνάρθρωσης συμφερόντων (βλέπε Μνημόνιο) και του αντίστοιχου μετασχηματισμού τους σε θετικό «υλικό» πρόταγμα, είχε ως αποτέλεσμα να διαμορφωθούν οι όροι και οι προϋποθέσεις για την άρση της διαδικασίας του σοσιαλδημοκρατικού «φετιχισμού της εξουσίας». Το κυβερνητικό πράττειν του κόμματος δεν υπήρξε «ουδέτερο», ούτε κινήθηκε με τους όρους της εξουσίας «μηδενικού αθροίσματος». Αντιθέτως, θα λέγαμε πως έτεινε στην γενική αναδιανομή πλούτου «από τα άνω» προς τα «κάτω». Πλέον, η επιρροή του άλλοτε κραταιού κινήματος διατηρείται στο χώρο του κοινωνικού, εκεί όπου η συνδικαλιστική ΠΑΣΚΕ συγκροτεί ένα πεδίο κυριαρχίας, χωρίς όμως η συσχέτιση σοσιαλδημοκρατικού κόμματος και εργατικού συνδικάτου να φιλτράρεται και να διαμεσολαβείται από αυτό το γεγονός. Με άλλα λόγια διατυπωμένο, η διατήρηση της κυριαρχίας της ΠΑΣΚΕ (με σημαντικές απώλειες βέβαια), δεν έχει συμβάλλει στη δομική μετατόπιση της ισχύος και τους συσχετισμού δυνάμεων υπέρ της συνδικαλιστικής οργάνωσης, κάτι που θα μπορούσε να μεταβάλλει δυνητικά την φυσιογνωμία του κόμματος.
Οι δεσμοί κόμματος και συνδικαλιστικής οργάνωσης διαμεσολαβούνται μέσω της παρουσίας του αποδυναμωμένου πολιτικού κόμματος, το οποίο όμως πλέον δεν δύναται να παρέμβει ολικά και ιδεολογικά στο πεδίο του κοινωνικού.
Το 10ο συνέδριο του κόμματος αποτελεί μία ευκαιρία για την πραγματοποίηση ενός απολογισμού της κυβερνητικής δράσης και πορείας του τα τελευταία χρόνια. Μία πορεία που σημαδεύτηκε από την μνημονιακή αναδιανομή πλούτου και κοινωνικής ισχύος προς την πλευρά του άρχοντος αστικού συγκροτήματος εξουσίας (και συγκεκριμένων μερίδων του).
