1. Τις σας ώθησε να εκδώσετε την ανθολογία ποντιακής ποίησης
Ας αρχίσουμε με το χρόνο που πήρε η ολοκλήρωσή της. Κράτησε τρία χρόνια, αφοσιωμένα αποκλειστικά στη χάρη της, διαβάζοντας δεκάδες βιβλία, άρθρα, ακούγοντας εκατοντάδες τραγουδισμένα ποιήματα, με πολλές και άστοχες οι παρεμβάσεις τους, έπρεπε να διασταυρωθούν πάλι και πάλι οι πηγές, τα ίδια ποιήματα, τα ίδια τραγούδια να διαφοροποιούνται στις πέντε μεγάλες περιφέρειες του ιστορικού πόντου, το βιβλίο να καλύπτει ένα ποιητικό ταξίδι από τον 10ο αιώνα ως τις μέρες μας, μέγιστος ο αγώνας... Φταίχτες αυτής της τόλμης, της έκδοσης ‘’ΑΝΘΟΛΟΓΙΑ ΠΟΝΤΙΑΚΗΣ ΠΟΙΗΣΗΣ - Η ΔΙΓΛΩΣΣΟΣ’’, ήρθε από ολόγλυκες πιέσεις πολλών ετών Κωνσταντίνου Φωτιάδη και Άκη Εμπεσλίδη, επιφανείς, στον τομέα του ο καθείς, να τιμήσω τα προγονικά μας, να ξεπληρώσω οφειλές πικράς Γενοκτονίας και λέγε -λέγε , τους αποκάλυψα πως η μόνη δυνατή προσφορά μου και στα Ποντιακά Γράμματα, θα ήταν η μεταφορά της δημοτικής και τωρινής ποίησης του Πόντου στη νεοελληνική. Εγώ που έλεγα, μισό αιώνα κοντά, δεν μεταφράζεται, δεν μεταφέρεται η μητρική ποντιακή γλώσσα στα νεοελληνικά, έλαχε σε μένα να το πράξω. Μεγάλος Άθλος!
2. Τι το ιδιαίτερο έχει να προσφέρει η ποντιακή ποίηση στον πολιτισμό μας;
Τι το ιδιαίτερο ή το μη ιδιαίτερο έχει να προσφέρει η ποντιακή ποίηση στον πολιτισμό μας, με τούτη την ανθολογία, χρίζει ενός δοκιμίου. Όμως, επιγραμματικά, ολιγομετρώντας, ας αναφερθώ στην ανάγκη των ποντιακών νιάτων, εντός κι εκτός συνόρων της Ελλάδας, να αντικρίσουν την ποντιακή γραφή, να την αναπνεύσουν, να την γευτούν, τουλάχιστον μέσα από την ελληνική γλώσσα, αφού την ποντιακή, ούτε την μιλούν, ούτε την γράφουν, ούτε την διαβάζουν. Δεν θρηνούμε τον ‘’αφανισμό’’ της βέβαια, μα 2.500.000 Ποντίων ανά τον κόσμο, ο αριθμός που παραθέτω είναι αβεβαίωτος, δεν μπορεί να χάνει ρίζες, καρπούς, μνήμες, ιστορίες, ένα πολιτισμό που έφτασε στις μέρες μας, ζώντας 2500 χρόνια. Δεν δύναται να μην σωθεί, να μην διαδοθεί, να μην μιλιέται, να μη γράφεται, να μη χορεύεται, να μην τιμά τη μάνα πατρίδα που όλα αυτά γέννησε. Ένα άλλο κομμάτι προσφοράς της ποντιακής ποίησης στη νεοελληνική, δίνει την ευκαιρία σε όλους τους Έλληνες που αγαπούν την ποίηση να εντρυφήσουν και στην ποντιακή ποίηση, αφού το ενδιαφέρον είναι μεγάλο και όλο περισσότεροι την ερευνούν, την μελετούν, την θαυμάζουν. Ένα σπουδαίο εργαλείο το βιβλίο αυτό και πολύτιμο θα έλεγα...
3. Τι έχει να πει- να προσφέρει στη σημερινή εποχή οι ποίηση και οι ποιητές;
Η Ποίηση και οι Ποιητές!!! Εδώ, ας επαναληφθώ... Και τι είναι Ποίηση; Η ζωή που αν φεύγει , στον ίδιο τόπο να έρχεται, ή Βάλτος του μέλλοντος δίχως κουνούπια, ή πέτρα που πίσω έριξες, και είσαι εσύ ή Τάχα δεν ηττηθήκαμε στο τέλος της αγάπης, Και πως πεθαίνεις αν δεν ζεις... Η μεγάλη ανάγκη της ποίησης είναι να πληθύνει το ένα, τον έναν, να στρώνει άστρωτα, να διανέμει ισότιμα πνευματικά και υλικά πλούτη, μια αξιωμένη υποσυνείδητη συνείδηση, το μωρό που θα γεράσει, είναι ορθογραφία του μέτριου κόσμου μας, είναι κάθε ημέρας δώρο, επιτέλους αλήθεια κομουνιστική, όπως το φως της νύχτας, πάντα η τελευταία ανάσα, η στράτα που δεν περπάτησε, ο σεβασμός να υπάρχεις ευγένεια....είναι είναι ατέλειωτη η ποίηση, γης κι ουρανών ορατής ψυχής! Και ο Ποιητής; Ο μοιραία υπεράνθρωπος θεός, ο εγκλωβισμένος εις τα μέρη της ποιήσεως, αυτός που πρώτος πεθαίνει στα ποιήματα, ο άξιος, αφού τα άλλα, οι άλλοι, ανάξια πορνεύουν την πορεία... Αυτά είναι δώρα, προσφορά, μα και να μην είναι, αρκεί που γίνεται σύμπαν, ο άλλος, που αγαπάει την ποίηση περισσότερο απ΄ τη ζωή! Άσχετο αν διατυμπανίζω: Σε λίγο καιρό, μάγκες και ντερμπεντέρισσες, γραφείς, θα πληρώνουμε να μας διαβάζουν!!! Κρίμα που δεν αλλάζει ο κόσμος, δεν γίνεται ομορφότερος, μα και πώς ν΄ αλλάξει, αφού μια έρευνα δείχνει πως ο άνθρωπος χρησιμοποιεί το 3% του νου του , ενώ το 97% μένει τεμπέλικο, άδικο, εσωστρεφές, άγονο, άσπορο, άσπλαχνο, τυφλό, δαιμονισμένο και πολεμόχαρο...
4. Τα ποιητικά σου σχέδια για το επόμενο διάστημα;
Αργά - αργά ‘’Αποσπερίτης’’ ο Ηλίας Τσέχος, ‘’μαχαιρώνεται’’ στην 14η ποιητική συλλογή ‘’Ο Λωτός δεν Ξεχνά’’ 2023, πλέει στον β΄ τόμο ‘’ΑΝΘΟΛΟΓΙΑ ΠΟΝΤΙΑΚΗΣ ΠΟΙΗΣΗΣ - Η ΔΙΓΛΩΣΣΟΣ’’, 2024, ετοιμάζει έναν συγκεντρωτικό τόμο των 14ων ποιητικών συλλογών του, 1978 - 2023, για το 2025, σχεδιάζει έναν δεύτερο τόμο με όλα τα άρθρα, όλες τις κριτικές του για το θέατρο, τα ποιητικά βιβλία, την πεζογραφία, που έγραψε και δημοσίευσε 2000-2022 καθώς και παρουσιάσεις ζωγράφων στο έργο τους, μουσικά cd σπουδαίων συνθετών, φυσιολατρικά κείμενα, αντιαιολικά αρθράκια, εφτά συνεντεύξεων και άλλων κειμένων, προς το 2030... Χαχαχα...Θα προλάβει... Ο συνθέτης Τάσος Γκρους, ετοιμάζει να κυκλοφορήσει τον επόμενο χρόνο ένα cd με13 μελοποιημένα ποιήματα Ηλία Τσέχου, τραγουδώντας η Αργυρώ Καπαρού και τρεις νέες φωνές, ίσως προκύψει γ’ ντοκιμαντέρ για τη ζωή και το έργο του ποιητή, θα μαζεύει κατ΄ έτος κεράσια, ροδάκινα, μήλα, καρύδια, θα οδηγεί πλήθη κόσμου στις Ποιήσεις της Παιώνιας, στο Φαράγγι της Κράστας, στις Βάθρες Μεταμόρφωσης Βερμίου, ενώ η βιβλιοθήκη Γιαννακοχωρίου ‘’Ηλίας Τσέχος’’ από το 2010 κι έχοντας σήμερα 20.000 τόμους και 10.000 δανεισμούς ,θα διαβάζει ευαίσθητες και εύθραυστες ψυχές, με ένα δάκρυ στο φιλί και χάδι σώμα. Ο ποιητής ευχαριστεί τους αγώνες σου ‘’ Άλλη Άποψη ‘’, γερή αντοχή στην Ημαθία, που είσαι!
( Δημοσιεύτηκε www.alli-apopsi.gr και στην έντυπη εβδομαδιαία εφημερίδα " Η ΑΛΛΗ ΑΠΟΨΗ", Βέροια 21/10/2021 )
