Ο φορτισμένος Δεκέμβρης προσέλαβε τις όψεις μίας εξεγερσιακής ταξικότητας καθότι το πλαίσιο και το περιεχόμενο του όρισαν συγκεκριμένες κοινωνικές κατηγορίες: οι επισφαλώς εργαζόμενοι, οι εργαζόμενοι (και μη εργαζόμενοι) μετανάστες, με άλλα λόγια, το σύγχρονο υποπρολεταριάτο των μεγάλων αστικών κέντρων. Η συνάρθρωση της άμεσης αμφισβητησιακής πρακτικής και της ιδεολογικής εναντίωσης σε ότι ορίζεται ως καθεστώς κοινωνικής περιχαράκωσης και αποκλεισμού, ανέδειξαν την υποβόσκουσα κοινωνική-ταξική πόλωση (ένταση), που σοβεί στο εσωτερικό της κοινωνικής ολότητας.
Η επερχόμενη κρισιακή περίοδος ανέδειξε περαιτέρω το κοινωνικό και οικονομικό χάσμα, τα αποκλίνοντα κοινωνικά συμφέροντα, έως το σημείο όπου πλέον θεωρούμε πως η κυρίαρχη κοινωνική διαιρετική τομή είναι αυτή μεταξύ κεφαλαίου και εργασίας, όπως εύστοχα έχει επισημάνει ο Ηλίας Ιωακείμογλου.
Η αδιαμεσολάβητη εισπήδηση συγκεκριμένων κοινωνικών κατηγοριών στο πολιτικό σκηνικό προσέλαβε τα χαρακτηριστικά της εξεγερσιακής αμφισβήτησης της κεφαλαιακής συσσώρευσης η οποία παρήγαγε και παράγει συμβολικούς και «υλικούς» κοινωνικούς αποκλεισμούς.
Η μαζική συμμετοχή, η ίδια η πολλαπλή και εμπροσθοβαρής ‘σημαντικότητα’ της εξέγερσης του Δεκέμβρη συνέβαλλε στην ουσιαστική όσο και συμβολική διάρρηξη του κοινωνικού συμβολαίου της ύστερης μεταπολίτευσης, το οποίο αφενός μεν στηρίχθηκε στην επιδίωξη απόσπασης της λαϊκής κοινωνικής συναίνεσης, αφετέρου δε συμπυκνώθηκε, κορυφώθηκε θα λέγαμε την περίοδο τέλεσης των Ολυμπιακών αγώνων του 2004.
Με τον τρόπο αυτό, η εξέγερση εκείνη ιεράρχησε εκ νέου τα κοινωνικά προτάγματα και διακυβεύματα, θέτοντας στην προμετωπίδα την ανάδυσης μίας «κρυμμένης» διεκδικητικής δυναμικής: κι αυτή η δυναμική έγκειται στο ίδιο το περιεχόμενο της εξέγερσης, στην ταξικότητα της διεκδίκησης, στα διακυβεύματα που έθεσε, στην ίδια την ανασημασιοδότηση του πεδίου του κοινωνικού, διαμέσου του εξεγερσιακού φαινομένου που καθόρισε εκ νέου τον αστικό «χώρο» (πόλη).
Η αντίδραση στις σημασιολογικές εκφάνσεις της κρατικής-κατασταλτικής βίας, ήτοι της βίας που ασκούν οι μηχανισμοί επιβολής της ισχύος του μπλοκ εξουσίας, συνέβαλλε, με έναν ατελή και διαθλασμένο τρόπο στην ανάδυση της κοινωνικής «ορατότητας» των πολλαπλά αποκλεισμένων. Κι αυτή η κοινωνική «ορατότητα» δεν υπήρξε ά-χρονη και «ουδέτερη», αποστερημένη και αποσπασμένη από το αξιακό της πλαίσιο. Αντιθέτως, υπήρξε ιδεολογικά φορτισμένη, στο βαθμό που «αναγνώρισε» τα ίδια τα διευρυμένα όρια της κρατικής-κατασταλτικής βίας, ορίζοντας και συγκροτώντας ταυτόχρονα τα «εργαλεία» της εξεγερσιακής αποκοπής της κρατικής βίας από τον αστικό «χώρο». Η ιδεολογική της πλαισίωση έλαβε χώρα στα διάφορα συνθήματα εκείνων των ημερών. Με τα λόγια του Γάλλου μαρξιστή στοχαστή Georges Labica: «Όσο κι αν η κυρίαρχη βία παριστάνει την πληττόμενη, μιλώντας για «αντίποινα», στην πραγματικότητα η βία των κυριαρχούμενων είναι απλώς απάντηση και ποτέ πρωτοβουλία».
Ο Δεκέμβρης του 2008 συνέβαλλε στην ανάδειξη μίας εγκάρσιας τομής με το ότι θεωρείται και προσλαμβάνεται ως γραμμική συνέχεια και ευθυγράμμιση. Στα «χάσματα του νόμου», (Νίκος Πουλανζάς), στα διακεκομμένα όρια μεταξύ αστικής νομιμότητας και υπέρβασης της προκύπτει η διάσταση της προκύπτουσας ασυνέχειας με ότι εκείνη τη στιγμή προσλαμβάνεται ως κοινωνική κανονικότητα. Το εξεγερσιακό περιεχόμενο είναι έντονα προσδιορισμένο και «επιθετικό», καθότι «αποκαλύπτει» και απορρίπτει συνάμα τις εφάπτουσες γραμμές της κεφαλαιακής συσσώρευσης και της διαδικασίας του εξευρωπαϊσμού της χώρας. Διαδικασίες που παράγουν τους όρους και τις προϋποθέσεις για την ανάδυση και την αποκρυστάλλωση συμβολικών εικόνων αναπαράστασης της αστικής στρατηγικής-κυριαρχίας στο πεδίο του κοινωνικού.
Όπως επισημαίνει ο Μάριος Εμμανουηλίδης: «Το σημείο κρίσης των στοιχείων πολιτικής ασφάλειας της νεοφιλελεύθερης κυβερνολογικής ήταν η εξέγερση του Δεκέμβρη 2008. Ήταν «η ιστορική στιγμή κατά την οποία («παίχτηκε») η συγκρότηση μιας μερίδας της εργατικής τάξης, δηλαδή των επισφαλώς εργαζομένων, σε πολιτικό υποκείμενο, με την ισχυρή έννοια του όρου». Και στο αυλάκι που αφήνει πίσω της (αυτή η μερίδα της εργατικής τάξης), ακολουθούν οι φτωχότεροι των φτωχών». Σε αυτή την είσοδο των πρεκάριων και των φτωχότερων των φτωχών, των μεταναστών και όχι μόνο, στην κεντρική πολιτική σκηνή, ή αλλιώς τη διασπορά της ορατότητας τους σε όλον τον χώρο, η κρατική εξουσία αντέδρασε επιδιδόμενη σε πρακτικές αποκλεισμού και πειθάρχησης. Τεμάχισε τον αστικό χώρο, κατασκεύασε μια ευρεία πολιορκούμενη ζώνη, την οποία ορίζουν τρία πανεπιστημιακά ιδρύματα και, με επίκεντρο, το «άβατο των Εξαρχείων», επιδόθηκε στην αστυνόμευση του για να εξαγνίσει το χώρο. Η επίταση της πολιτικής προστασίας με όρους κρατικής κυριαρχίας συνοδεύτηκε με την κλιμάκωση της ακροδεξιάς φασιστικής και ρατσιστικής βίας».
Η καταστολή που άσκησαν οι μηχανισμοί επιβολής ισχύος απέδειξε την κρατική αποφασιστικότητα και ταυτόχρονη αναγκαιότητα της άρσης των στοιχειωδών προϋποθέσεων δράσης των συλλογικών υποκειμένων του εξεγερσιακού Δεκέμβρη. Ο Δεκέμβρης της δράσης, υπήρξε το συλλογικό, ευμετάβλητο και εσαεί διαμορφούμενο πράττειν της αμφισβήτησης των κάθε φορά κυρίαρχων κρατικών επίδικων. Δεν διεκδίκησε τις δάφνες μίας εν πολλοίς «κρυμμένης» και «αόρατης» ταξικότητας, η οποία ακριβώς εμφιλοχωρεί και εγκολπώνεται ως πραγματικό γεγονός στον ίδιο τον κεφαλαιοκρατικό τρόπο παραγωγής, αλλά επεδίωξε την πρακτική όσο και υλική του μετουσίωση στο πεδίο του κοινωνικού, στο πεδίο της διαμόρφωσης και αποκρυστάλλωσης ενεργών υποκειμένων δράσης, στο πεδίο της εξεγερσιακής εκφοράς που «μετασχηματίζει» την σπίθα σε δράση.
Μία άλλη πτυχή που ανέδειξε ο Δεκέμβρης του 2008 αφορά την εναντίωση στην παρουσία και την επέκταση των μεγάλων εμπορικών καταστημάτων. Πρόκειται για μορφές και τύπους απόσπασης κέρδους και μονοπωλιακής γαιοπροσόδου μέσω της αξιοποίησης εκμετάλλευσης της γης και συγκεκριμένα τμήματος ή τμημάτων του αστικού χώρου, ήτοι του χώρου της πόλης. Σε αυτό το πλαίσιο συντελείται ο θρυμματισμός του τύποις δημόσιου χώρου σε εξατομικευμένα «κουτάκια» εμπορικών δραστηριοτήτων που ενέχουν εν σπέρματι το είδος εκείνο της κεφαλαιακής συσσώρευσης δια της χωρικής επιβολής πάνω στη γη.
Ο Δεκέμβρης του 2008 χάραξε τα όρια της εξεγερσιακής πορείας στις εξεγερμένες πόλεις του 21ου αιώνα, αποκρυσταλλώνοντας τις νέες νοηματοδοτήσεις του κοινωνικά διαμορφούμενου παρόντος. Οι θρυμματισμένες βιτρίνες των πολυκαταστημάτων «ραγίζουν» την κοινωνική-οικονομική «επιφάνεια» η οποία ακριβώς «κρύβει» από κάτω ταξικούς αποκλεισμούς, ανισότητες, την ίδια την κυριαρχία των «από πάνω». Σε ένα πλαίσιο θεωρητικής ερμηνευτικής, χαράζουν τα όρια της απόρριψης ενός εμπορευματοποιημένου οικονομισμού, της ίδιας της αναγωγής των πάντων στην ποσοτική αριθμολαγνεία. Ο Δεκέμβρης αποτυπώνει το τώρα, το στιγμιαίο συμβάν που επιδιώκει τον μετασχηματισμό του σε διαρκές.
