Μια έρευνα του Βαλάντη Λιόλιου*
Η πρώτη έρευνα του «Uncovering» ** ή αλλιώς «Ερευνώντας», μέσω της «Naousanews» αλλά και του πάντα φιλόξενου «Παρατηρητή», του φίλου Γρηγόρη Κυριακίδη, ανοίγει το φάκελο «Αδέσποτα», στην περιοχή της Νάουσας, εξετάζοντας και αναλύοντας το τι ίσχυε και ισχύει στον δήμο μας, καταγράφοντας την υπάρχουσα κατάσταση και στους υπόλοιπους δυο δήμους της Ημαθίας, της Βέροιας και της Αλεξάνδρειας.
Διευκρινίζουμε πως η έρευνα διεξήχθη τον Δεκέμβριο του 2019 και τον Ιανουάριο του 2020 αλλά από τη μια οι Απόκριες και στη συνέχεια το θέμα του Κορωνοϊού, μας πήγαν λίγο πίσω. Κάλλιο αργά όμως παρά ποτέ καθώς το συγκεκριμένο ζήτημα είναι δυστυχώς πάντα επίκαιρο και στη Νάουσα και σε όλη την Ελλάδα.
Η απόφαση για την έρευνα αυτή πάρθηκε μάλλον εύκολα, γνωρίζοντας εκ των προτέρων την άσχημη κατάσταση που επικρατεί εδώ και πολλά χρόνια στη Νάουσα και σε όλο τον Καλλικρατικό Δήμο, με εκατοντάδες αδέσποτα αφημένα στο έλεος του Θεού, με ανύπαρκτες υποδομές και με τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει ο δήμος να ελέγξει αυτό το θέμα.
Επίσης με τη λάθος νοοτροπία που υπήρχε και υπάρχει στον δήμο Νάουσας ανεξαρτήτως διοίκησης, με την έννοια πως ποτέ αυτό το ζήτημα δεν μπήκε ως προτεραιότητα, τη μη εφαρμογή του νόμου (π.χ. έχουν υπάρξει πρόστιμα ποτέ για φόλες, εγκατάλειψη ζώων ή κακομεταχείριση αδέσποτων;), την έλλειψη ειδικευμένου προσωπικού και δημοτικής αστυνομίας (αλήθεια όταν υπήρχε δημοτική αστυνομία τι έπραξε για την εφαρμογή του Νόμου πρωτίστως του 2003 και μετέπειτα του 2012;).
Ακόμη, μεγάλο μερίδιο ευθύνης έχουν οι ίδιοι οι πολίτες καθώς και αυτοί διέπονται από μια λανθασμένη νοοτροπία, αφού παίρνουν ένα κουτάβι και στη συνέχεια το εγκαταλείπουν όταν το βαριούνται ή δεν έχουν τη δυνατότητα να πληρώσουν κάποια έξοδα π.χ. για τη στείρωση του.
Η αιτία όμως για την έρευνα ήταν ένα email που λάβαμε μέσω του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και σύμφωνα με αυτό ο υπουργός κ. Βορίδης, διέθεσε 600.000 ευρώ για τη βελτίωση καταφυγίων αδέσποτων ζώων για το 2019.
Τι έγραφε το email
«Ο Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Μάκης Βορίδης προωθεί την βελτίωση των όρων ευζωίας των αδέσποτων ζώων.
Με απόφαση που υπέγραψε, ενέκρινε τη χρηματοδότηση 600.000 ευρώ τα οποία θα κατευθυνθούν σε Δήμους και Συνδέσμους Δήμων για τη λειτουργία καταφυγίων αδέσποτων ζώων συντροφιάς.
Με τη συγκεκριμένη απόφαση ο Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων διασφαλίζει τη συνέχιση της λειτουργίας καταφυγίων αδέσποτων ζώων συντροφιάς με σκοπό την προστασία τους από την εκμετάλλευση και την κακοποίηση ή τη χρησιμοποίησή τους με στόχο την κερδοσκοπία.
Επισυνάπτεται ο πίνακας των χρηματοδοτούμενων φορέων με το ύψος της χρηματοδότησης ανά Δήμο – Σύνδεσμο Δήμων».
Γιατί όχι η Νάουσα;
Στον πίνακα των χρηματοδοτούμενων φορέων διαπιστώσαμε όπως φαίνεται ξεκάθαρα και από τη φωτογραφία πως τόσο ο δήμος Βέροιας όσο και αυτός της Αλεξάνδρειας, χρηματοδοτήθηκαν για το προηγούμενο έτος 2019 (τα ποσά σαφώς είναι μικρά αλλά αυτό δεν σημαίνει κάτι) για την συντήρηση των ήδη υπαρχουσών καταφυγίων αλλά και για τη σίτιση των αδέσποτων ζώων.
Φυσικά, η Βέροια και η Αλεξάνδρεια έχουν χώρους φιλοξενίας αδέσποτων ζώων η Νάουσα όχι και γι αυτό το λόγο ουσιαστικά δεν υπήρξε χρηματοδότηση.
Το ερώτημα που τίθεται είναι απλό, πως τα κατάφερε η Αλεξάνδρεια να χωροθετήσει και όχι η Νάουσα;Δεν αναφερόμαστε στη Βέροια η οποία έχει πάει ένα ακόμη βήμα παραπάνω και διαθέτει κυνοκομείο με όλα τα προβλήματα που υπάρχουν και εκεί.
Ας πάρουμε όμως τα πράγματα με τη σειρά και ας δούμε το ιστορικό της κατάστασης στη Νάουσα.
Διαπιστώσαμε πως μέχρι το 2014 δεν υπήρξε καμία προσπάθεια για δημιουργία καταφυγίου , με άλλα λόγια ουσιαστικά όλοι κάναμε λες και δεν υπήρχαν αδέσποτα. Και ο δήμος αλλά και οι πολίτες πλην ελαχίστων εξαιρέσεων. Διότι και αδέσποτα υπήρχαν και εγκαταλείψεις κουταβιών και ανεξέλεγκτες γεννήσεις, όπως και περιπτώσεις δηλητηριάσεων από φόλες.
Η περίοδος 2014-2019
Η πρώτη ουσιαστικά προσπάθεια για να δημιουργηθεί ένα καταφύγιο για τα αδέσποτα αλλά και να υπάρξει μια μέριμνα έγινε την πενταετία 2014-2019 επί δημαρχίας Νίκου Κουτσογιάννη.
Πραγματοποιήθηκαν επισταμένες προσπάθειες από την τότε δημοτική αρχή να δημιουργηθεί χώρο καταφυγίου στον χώρο του Βιολογικού στη Νάουσα αλλά τελικά αυτό δεν κατέστη δυνατό. Ο λόγος ήταν πως δεν υπήρξε η παραχώρηση της ιδιοκτησίας του οικοπέδου της ΔΕΥΑΝ από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης. Αντ’ αυτού έγιναν κάποια σπιτάκια για τα αδέσποτα τα οποία φρόντιζαν και φροντίζουν οι Φίλοι των Ζώων Νάουσας αλλά ο χώρος αυτός ήταν και είναι μια προσωρινή λύση η οποία είναι παράνομη.
Στο συγκεκριμένο σημείο οφείλουμε να υπογραμμίσουμε πως στην προσπάθεια της η τότε δημοτική αρχή να βρει χώρο για τη δημιουργία καταφυγίου σε κοινότητες του δήμου βρήκε κλειστές πόρτες καθώς κανείς δεν επιθυμούσε να δημιουργηθεί στο χώρο της κοινότητας του καταφύγιο για τα αδέσποτα.
Ερωτήματα επίσης δημιουργούνται για ποιο λόγο ο δήμος Νάουσας δεν πήρε χρηματοδότηση για το 2019 για τη σίτιση των αδέσποτων ζώων. Πληροφορίες μας οι οποίες δεν επιβεβαιώθηκαν επίσημα λένε πως ο δήμος έχασε την χρηματοδότηση διότι δημοτικός υπάλληλος δεν είδε το συγκεκριμένο email. Ειλικρινά ελπίζουμε να μην ισχύει η πληροφορία μας.
Πάντως, πρόσφατα το δημοτικό συμβούλιο πήρε απόφαση για να λάβει το αντίστοιχο ποσό για το 2020.
Η παρούσα κατάσταση
Και φτάνουμε στην παρούσα κατάσταση με τη νυν δημοτική αρχή και το δήμαρχο Νικόλα Καρανικόλα.
Ο δήμος κατάφερε να εγκρίνει μέσω του δημοτικού συμβουλίου και να εντάξει το έργο «Κατασκευή, επισκευή, συντήρηση και εξοπλισμός εγκαταστάσεων καταφυγίων αδέσποτων ζώων συντροφιάς» από το υπουργείο Εσωτερικών στο πρόγραμμα Φιλόδημος ΙΙ»
Η νυν διοίκηση πρόσθεσε ακόμη μερικά σπιτάκια στον χώρο του Βιολογικού από λαμαρίνα. Τα αδέσποτα φροντίζουν μέλη των Φίλων των Ζώων Νάουσας κάθε μέρα ανελλιπώς, ενώ ουσιαστικά ο Δήμος είναι και πάλι απών καθώς δεν υπάρχει κάποιος αρμόδιος υπάλληλος (Ο αρμόδιος αντιδήμαρχος Γιώργος Τριανταφύλλου προσπαθεί αλλά δεν υπάρχει μια οργανωμένη δομή).
Εξάλλου, οι στειρώσεις που έχουν γίνει είναι ελάχιστες έως μηδαμινές τους τελευταίους μήνες (πριν από μερικές μέρες υπογράφηκε η αντίστοιχη σύμβαση με κτηνίατρο της πόλης, δίχως όμως να έχει προβλεφθεί ποιος θα περισυλλέγει τα αδέσποτα και κυρίως τι θα γίνεται μετά τη στείρωση όπου χρειάζονται φροντίδα για τουλάχιστον 48 ώρες).
Ακόμη ένα μεγάλο ζήτημα που δείχνει τον «πολιτισμό» μας είναι οι φόλες που ρίχνουν ασυνείδητοι συμπολίτες μας σε σκύλους αλλά και σε γάτες, δολοφονώντας με αυτόν τον φρικτό τρόπο, τα ίδια ζώα τα οποία εμείς ως πολίτες έχουμε εγκαταλείψει.
Φυσικά, συνεχίζει να υπάρχει εγκατάλειψη κουταβιών σε σκουπίδια ,κτήματα ακόμη και μέσα στην πόλη, ενώ πολλά ζώα πεθαίνουν από λεϊσμανίαση και άλλες ασθένειες αλλά και από τους οδηγούς αυτοκινήτων. Αδέσποτα δεν υπάρχουν βέβαια μόνο στη Νάουσα αλλά και σε κτήματα και στις τοπικές κοινότητες.
Σημειώνουμε τη πολύ μεγάλη προσπάθεια που γίνεται από τους Φίλους των Ζώων Νάουσας για υιοθεσία κουταβιών όχι μόνο στη Νάουσα και στην Ημαθία αλλά και σε όλη την Ελλάδα και το εξωτερικό.
Μια καλή είδηση
Μια από τις θετικές εξελίξεις που υπήρξαν επί της τωρινής δημαρχίας του Νικόλα Καρανικόλα, είναι πως ο δήμος Νάουσας, σε συνεργασία με τους «Φίλους των Ζώων Νάουσας», δημιούργησε μια καινοτόμα πιλοτική ηλεκτρονική εφαρμογή στην ιστοσελίδα του https://strays-care-naoussa.hub.arcgis.com/, με την ονομασία «ΑΤΛΑΣ» (ο Άτλας είναι ένας από τους πιο αγαπημένους αδέσποτους σκύλους της Νάουσας).
Σύμφωνα με δελτίο τύπου του δήμου Νάουσας, «Στο πλαίσιο αυτής της πρωτοβουλίας, τοποθετήθηκαν αυτές τις ημέρες ταΐστρες σε διάφορα σημεία του Δήμου. Για την καλύτερη λειτουργία τους, έχει δημιουργηθεί στην πρότυπη ηλεκτρονική εφαρμογή ο «Χάρτης φροντίδας των αδέσποτων» με τα σημεία όπου έχουν τοποθετηθεί οι ταΐστρες, οι οποίες θα παρακολουθούνται από ομάδα φιλόζωων και εθελοντών και με την εποπτεία της δημοτικής αρχής, για την επάρκεια των ζωοτροφών. Επίσης, στον «ΑΤΛΑ» παρέχονται πληροφορίες για τις βεβαιώσεις μετακίνησης των φιλόζωων και των εθελοντών για την σίτιση των αδέσποτων, ενώ υπάρχουν ενότητες για την αναδοχή αδέσποτων, για χορηγίες, ενημερώσεις από τους Φίλους Ζώων Νάουσας κ.ά.».
Βέβαια μέχρι τώρα σημειώνουμε πως ελάχιστοι είναι οι συμπολίτες μας που ενδιαφέρθηκαν ενώ τις ταΐστρες τις γεμίζουνε με τροφή και πάλι μόνο τα μέλη των «Φίλων των Ζώων Νάουσας».
Η κατάσταση στη Βέροια
Φωτογραφία από Verianet
Η πρωτεύουσα της Ημαθίας είναι ο μοναδικός δήμος της Ημαθίας όπου λειτουργεί το «Δημοτικό Κυνοκομείο Βέροιας», από το 2002 με σκοπό την αντιμετώπιση του θέματος των αδέσποτων σκύλων του Δήμου Βέροιας.
Βέβαια ακόμη και εκεί υπάρχουν σοβαρά προβλήματα οργάνωσης και επάνδρωσης του παρά τις προσπάθειες των εκάστοτε δημοτικών αρχών και γι αυτό το λόγο υπάρχουν ακόμη και τώρα αντιδράσεις από φιλοζωικά σωματεία της περιοχής.
Η κατάσταση βελτιώθηκε εν μέρει, ειδικά μετά την αλλαγή του νομικού καθεστώτος, με την θέσπιση νέου νόμου από την Ελληνική Πολιτεία (ν.3170/03), ο οποίος κινήθηκε στη φιλοσοφία της δημιουργίας ολιγομελών καταφυγίων αδέσποτων σκύλων, όπου θα εφαρμόζεται το πρόγραμμα περισυλλογή - εμβολιασμός - στείρωση και επανένταξη των υγιών σκύλων στο φυσικό περιβάλλον .
Φωτογραφία από Ημερήσια
Παρά την ύπαρξη κυνοκομείου – καταφυγίου τα προβλήματα που παρατηρούνται δεν είναι διαφορετικά από αυτά που αντιμετωπίζει ο δήμος Νάουσας και Αλεξάνδρειας.
Ο Δήμος Βέροιας εντάχθηκε στο πρόγραμμα αυτό, το οποίο επιχορηγείται από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και σε συνεργασία με ιδιώτες κτηνιάτρους στειρώνει τα αδέσποτα σκυλιά της πόλης, τα οποία στη συνέχεια επανεντάσσει στα σημεία από τα οποία περισυλλέχθηκαν. Δυστυχώς ο αριθμός των στειρώσεων είναι ιδιαίτερα χαμηλός, περίπου μια στείρωση την εβδομάδα
Σύμφωνα με τα Φιλοζωικά Σωματεία της Βέροιας χρειάζεται να υιοθετηθεί ένα πρόγραμμα υιοθεσίας σκύλων του Δημοτικού Κυνοκομείου από φιλόζωους πολίτες της περιοχής, καθώς και η ανάπτυξη φιλοζωικής παιδείας στους κατοίκους του Δήμου, ώστε να εκλείψουν τα φαινόμενα της εγκατάλειψης των σκύλων από τους ιδιοκτήτες τους και της δηλητηρίασης αδέσποτων με τη μέθοδο της φόλας.
Η Κατάσταση στην Αλεξάνδρεια
Στο Δήμο Αλεξάνδρειας, υπάρχει χώρος – καταφύγιο για τα αδέσποτα έξω από την πόλη, ο οποίος δημιουργήθηκε το 2010 επί δημαρχίας Φώτη Δημητριάδη και εκεί περισυλλέγονται τα αδέσποτα προσωρινά. Πάντως και στην Αλεξάνδρεια ισχύουν τα ίδια προβλήματα που ισχύουν και στη Νάουσα και στη Βέροια, καθώς πέρα από την προσωπική προσπάθεια των εθελοντών φιλόζωων δεν υπάρχει οργανωμένη δομή για την φροντίδα, στείρωση , επανένταξη και υιοθεσία των αδέσποτων.
Τα ερωτήματα – συμπεράσματα που βγαίνουν από την έρευνα
1. Υπάρχουν διαχρονικές ευθύνες των εκάστοτε δημοτικών αρχών διότι πολύ απλά δεν αντιμετώπισαν το μεγάλο αυτό θέμα ως προτεραιότητα αλλά ως «Φύγε κακό από τα μάτια μου».
2. Είναι ξεκάθαρο πως την διαχείριση των αδέσποτων ζώων την έχουν αποκλειστικά οι Δήμοι και κανείς άλλος. Οι φιλοζωικές, πολλές φορές, αναγκάζονται να «αντικαθιστούν» τους δήμους και μάλιστα τις περισσότερες φορές με δικά τους αποκλειστικά έξοδα. Τόσα χρόνια δεν υπήρξε μέριμνα έτσι ώστε να δοθούν χρήματα από το δήμο για να δημιουργηθεί μια οργανωμένη δομή με καταφύγιο, κτηνίατρο και εκπαιδευμένους υπαλλήλους πάνω στον τομέα αυτό. Η δικαιολογία πως δεν υπάρχουν χρήματα δεν στέκει τη στιγμή που κάθε χρόνο πάρα πολλά χρήματα για άλλες περιπτώσεις. Σε πολιτιστικές εκδηλώσεις, στον πολιτισμό γενικότερα, σε σωματεία και ούτε καθεξής. Άραγε το θέμα των αδέσποτων δεν είναι μέγιστο θέμα πολιτισμού;
3.Σε κάθε Δήμο, συστήνεται πάντα μια πενταμελής επιτροπή για την σωστή διαχείριση των αδέσποτων ζώων αλλά και για να επιλύει προβλήματα που προκύπτουν. Μέχρι τώρα αυτή η επιτροπή στο δήμο Νάουσας δεν φαίνεται να έχει λειτουργήσει σωστά.
4. Ο Δήμος σαφέστατα θα πρέπει να γνωρίζει τι πρέπει να κάνει ακριβώς και πώς να το κάνει σε ότι αφορά την δημιουργία χώρων φύλαξης των αδέσποτων ζώων.
Είναι επείγουσα ανάγκη να δημιουργηθεί μια δομή όπως αναφέραμε και παραπάνω, ένα καταφύγιο, με μόνιμο κτηνίατρο και εκπαιδευμένους υπαλλήλους, όπως και μια συνολική πολιτική η οποία θα έχει ως στόχο τη ενημέρωση πάνω στη στείρωση των αδέσποτων αλλά και την δημιουργία των κατάλληλων προϋποθέσεων για να γίνουν υιοθεσίες.
5.Τέλος, κάποια στιγμή θα πρέπει να επιβληθεί ο νόμος που είναι συγκεκριμένος και τον παραθέτουμε παρακάτω. Εφόσον δεν υπάρχει δημοτική αστυνομία, ο δήμος έχει την ευθύνη να ειδοποιεί την αστυνομία και αυτή με τη σειρά της να τον επιβάλλει με όλες τις κυρώσεις που ισχύουν.
Ο ισχύων νόμος για αδέσποτα
Άρθρο 9 - Νόμος 4039/2012 - Περισυλλογή και διαχείριση αδέσποτων ζώων συντροφιάς
ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΙΣΧΥΟΣ: 26/04/2016 Κωδικοποιημένο
1. Οι Δήμοι υποχρεούνται να μεριμνούν για την περισυλλογή και τη διαχείριση των αδέσποτων ζώων συντροφιάς, σύμφωνα με το παρόν άρθρο. Η αρμοδιότητα αυτή μπορεί να ασκείται και από συνδέσμους Δήμων, καθώς και από φιλoζωικές ενώσεις και σωματεία, αφού προηγηθεί σχετική έγγραφη συμφωνία με τον αρμόδιο Δήμο, ο οποίος έχει τη συνολική εποπτεία των αδέσποτων ζώων συντροφιάς εντός των διοικητικών του ορίων. Οι κατά τα ως άνω φιλοζωικές ενώσεις και σωματεία που εγκρίνονται από τον αρμόδιο Δήμο οφείλουν να διαθέτουν υποδομή, συνιστάμενη στην ύπαρξη κατάλληλων σχετικών εγκαταστάσεων ή οχημάτων μεταφοράς ζώων και ανθρώπινο δυναμικό με εμπειρία στο χειρισμό των ζώων. Με απόφαση του Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων καθορίζονται το είδος και ο αριθμός των εγκαταστάσεων και των οχημάτων, καθώς και η εμπειρία του ανθρώπινου δυναμικού, που πρέπει να διαθέτουν οι φιλοζωικές ενώσεις και τα σωματεία, για την άσκηση των αρμοδιοτήτων αυτής της παραγράφου.
2. Για τον παραπάνω σκοπό κάθε Δήμος ή όμοροι ή συνεργαζόμενοι Δήμοι ιδρύουν και λειτουργούν δημοτικά ή διαδημοτικά κτηνιατρεία και καταφύγια αδέσποτων ζώων συντροφιάς επιτρεπομένης της συνεργασίας με ενδιαφερόμενα φιλοζωικά σωματεία και ενώσεις ή και εθελοντές φιλόζωους σε ιδιόκτητους ή μισθωμένους ή παραχωρούμενους από το Δημόσιο, την Περιφέρεια ή από ιδιώτες χώρους. Στους Δήμους είναι δυνατόν να παρέχεται και οικονομική ενίσχυση από δημόσιους ή ιδιωτικούς φορείς για τη δημιουργία και λειτουργία καταφυγίων. Τα καταφύγια αδέσποτων ζώων συντροφιάς αποτελούν χώρους προσωρινής παραμονής και περίθαλψης και η ίδρυση και λειτουργία τους διέπεται από τις ισχύουσες διατάξεις για τα ενδιαιτήματα ζώων του ν. 604/1977 και του π.δ. 463/1978. Ο έλεγχος τήρησης των όρων λειτουργίας τους ασκείται από την αρμόδια Γενική Διεύθυνση Περιφερειακής Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής της Περιφέρειας, σύμφωνα με το άρθρο 12 του ν. 604/1977. Τα προβλεπόμενα από την παράγραφο 2 του ίδιου άρθρου διοικητικά πρόστιμα καθορίζονται από 1.000 έως 10.000 ευρώ. Υπό την εποπτεία των Δήμων, μπορούν να ιδρυθούν και να λειτουργούν καταφύγια ή και κτηνιατρεία αδέσποτων ζώων συντροφιάς και από φιλοζωικά σωματεία και ενώσεις, που διαθέτουν το κατάλληλο κτηνιατρικό προσωπικό, τουλάχιστον έναν κτηνίατρο ανά 50 ζώα, την τεχνική υποδομή, τις εγκαταστάσεις και τον αναγκαίο εξοπλισμό, σύμφωνα με τις διατάξεις του ν. 604/1977 και του π.δ. 463/1978, όπως ισχύουν.
3. Για την περισυλλογή των αδέσποτων ζώων συντροφιάς, συγκροτούνται συνεργεία από άτομα κατάλληλα εκπαιδευμένα και έμπειρα στην αιχμαλωσία ζώων συντροφιάς. Τα συνεργεία αυτά ελέγχονται για το έργο τους, ως προς τις επιτρεπόμενες μεθόδους σύλληψης και αιχμαλωσίας των ζώων αυτών, από κτηνίατρο της αρμόδιας υπηρεσίας Κτηνιατρικής του Δήμου και, όπου αυτή δεν έχει συσταθεί, από κτηνίατρο του Τμήματος Κτηνιατρικής της Διεύθυνσης Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής της οικείας Περιφερειακής Ενότητας. Η εποπτεία και ο έλεγχος πραγματοποιείται βάσει ανάλυσης κινδύνου. Τη μέριμνα για την εκπαίδευση των ατόμων αυτών έχει ο οικείος Δήμος.
4. α) Τα αδέσποτα ζώα συντροφιάς, που περισυλλέγονται, οδηγούνται τμηματικά στα υπάρχοντα καταφύγια αδέσποτων ζώων συντροφιάς, στα δημοτικά κτηνιατρεία ή, σε εξαιρετικές περιπτώσεις, και σε ιδιωτικά κτηνιατρεία, που διαθέτουν την κατάλληλη υποδομή και μπορούν να φιλοξενήσουν προσωρινά και για εύλογο χρονικό διάστημα τα προς περίθαλψη ζώα, μέχρι την αποθεραπεία τους, υποβάλλονται σε κτηνιατρική εξέταση, στειρώνονται, σημαίνονται με ηλεκτρονική σήμανση ως αδέσποτα και καταγράφονται στη διαδικτυακή ηλεκτρονική βάση.β) Αν διαπιστωθεί από την κτηνιατρική εξέταση ότι είναι τραυματισμένα ή πάσχουν από ιάσιμο νόσημα, υποβάλλονται στην κατάλληλη θεραπευτική αγωγή.γ) Αν διαπιστωθεί από την κτηνιατρική εξέταση ότι είναι επικίνδυνα ζώα συντροφιάς ή ότι πάσχουν από ανίατη ασθένεια ή ότι είναι πλήρως ανίκανα να αυτοσυντηρηθούν λόγω γήρατος ή αναπηρίας και η διατήρησή τους στη ζωή είναι πρόδηλα αντίθετη με τους κανόνες ευζωίας τους και αρνηθούν τα φιλοζωικά σωματεία της περιοχής να αναλάβουν τη φροντίδα, εποπτεία και τη διαδικασία υιοθεσίας τους, υποβάλλονται σε ευθανασία.
5. Αδέσποτα ζώα συντροφιάς, που περισυλλέγονται, και διαπιστώνεται από τη σήμανσή τους ότι έχουν ιδιοκτήτη, που έχει δηλώσει ή αμέλησε να δηλώσει την απώλειά τους, επιστρέφονται σε αυτόν.
6. Αδέσποτα ζώα συντροφιάς, που περισυλλέγονται, και διαπιστώνεται ότι είναι υγιή ή έχουν πλέον αποθεραπευθεί, καθώς και τα προερχόμενα από παράδοση από τον ιδιοκτήτη τους μπορούν να υιοθετούνται από ενήλικα άτομα ή από φιλοζωικές ενώσεις και σωματεία, που λειτουργούν νόμιμα.
7. Σε κάθε περίπτωση τα ζώα συντροφιάς, που υιοθετούνται, σημαίνονται άμεσα ηλεκτρονικά και καταγράφονται στη Διαδικτυακή Ηλεκτρονική Βάση με τα πλήρη στοιχεία του προσωρινού και του οριστικού ιδιοκτήτη τους και υποβάλλονται σε αποπαρασίτωση και εμβολιασμό. Κατά την παράδοση ενός ζώου για υιοθεσία υπογράφεται η «Δήλωση Υιοθεσίας ζώου από νέο ιδιοκτήτη» μεταξύ του υπευθύνου του καταφυγίου ή του φιλοζωϊκού σωματείου και του νέου ιδιοκτήτη, σύμφωνα με το Υπόδειγμα «Δήλωση Υιοθεσίας Ζώου» του Παραρτήματος 4.
8. Στην περίπτωση υιοθεσίας των αδέσποτων ζώων συντροφιάς από ενδιαφερόμενο νέο ιδιοκτήτη, φυσικό πρόσωπο ή φιλοζωικό σωματείο, που δεν είναι μόνιμος κάτοικος της Ελλάδας ή δεν έχει την έδρα του στην Ελλάδα, η υιοθεσία πραγματοποιείται με την παράδοσή τους στον ενδιαφερόμενο νέο ιδιοκτήτη ή σε νόμιμο εκπρόσωπό του ή πληρεξούσιό του και η πληρεξουσιότητα αποδεικνύεται εγγράφως με βέβαιη χρονολογία, υπό την προϋπόθεση ότι τα ζώα έχουν στειρωθεί, σημανθεί και καταγραφεί στη διαδικτυακή ηλεκτρονική βάση δεδομένων με τα πλήρη στοιχεία του προσωρινού κατόχου τους και τα πλήρη στοιχεία του νέου ιδιοκτήτη, τα οποία προκύπτουν από επίσημο αποδεικτικό έγγραφο.
9. Ζώα συντροφιάς ηλικίας μικρότερης των πέντε (5) μηνών, που δεν έχουν υιοθετηθεί, παραμένουν προσωρινά στα καταφύγια ζώων, που διατηρούν οι Δήμοι ή τα Διαδημοτικά Κέντρα και τα συνεργαζόμενα με τους φορείς αυτούς φιλοζωικά σωματεία και ενώσεις ως τη συμπλήρωση της ηλικίας των πέντε (5) μηνών, έχοντας την απαραίτητη κτηνιατρική φροντίδα. Ζώα συντροφιάς, που δεν έχουν υιοθετηθεί και σύμφωνα με γνωμάτευση του κτηνίατρου κρίνονται ότι είναι υγιή, επανεντάσσονται άμεσα στο οικείο τους περιβάλλον, εντός των διοικητικών ορίων του Δήμου που περισυλλέγησαν, αφού προηγουμένως ελεγχθεί ότι έχουν σημανθεί και καταγραφεί ηλεκτρονικά και ότι έχουν υποβληθεί σε αποπαρασίτωση, εμβολιασμό και στείρωση.
10. Για την επαναφορά στο φυσικό περιβάλλον των αδέσποτων ζώων συντροφιάς λαμβάνεται υπόψη η πυκνότητα του πληθυσμού των αδέσποτων ζώων στην περιοχή που επαναφέρονται. Την ευθύνη για την επίβλεψη και τη φροντίδα των επανεντασσόμενων αδέσποτων 557 ζώων έχουν, από κοινού, οι Δήμοι, οι οποίοι μάλιστα δύνανται να δημιουργήσουν και σημεία παροχής τροφής και νερού για τα ζώα αυτά, καθώς και τα συνεργαζόμενα με αυτούς φιλοζωικά σωματεία και ενώσεις. Δεν απαγορεύεται η παροχή τροφής και νερού σε αδέσποτα ζώα συντροφιάς από φιλόζωους πολίτες, υπό την προϋπόθεση ότι τηρούνται οι κανόνες καθαριότητας και υγιεινής. Δεν επιτρέπεται επαναφορά σε περιοχές με νοσοκομεία, σχολεία, αθλητικά κέντρα, αυτοκινητόδρομους ταχείας κυκλοφορίας, στους χώρους αποβίβασης και επιβίβασης ακτοπλοϊκών συγκοινωνιών στα λιμάνια, στα αεροδρόμια, στους σιδηροδρομικούς σταθμούς, στους περιφραγμένους αρχαιολογικούς χώρους και στους περιφραγμένους χώρους του Οργανισμού Κεντρικών Αγορών και Αλιείας ΑΕ και της Κεντρικής Αγοράς Θεσσαλονίκης ΑΕ. Με απόφαση της πενταμελούς επιτροπής της παραγράφου 12 ρυθμίζονται οι λεπτομέρειες προσδιορισμού της πυκνότητας του πληθυσμού των αδέσποτων ζώων στην περιοχή που αυτά επαναφέρονται, καθώς και η οριοθέτηση των περιοχών που δεν επιτρέπεται η επαναφορά τους.
11. Οι στειρώσεις σε αδέσποτα ζώα συντροφιάς, όπως επίσης και η σήμανση και η καταγραφή τους πραγματοποιούνται δωρεάν και από εθελοντές επαγγελματίες κτηνιάτρους, που έχουν την Ελληνική υπηκοότητα ή την υπηκοότητα ενός από τα κράτη − μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και οι οποίοι συγκεντρώνουν όλες τις απαραίτητες προϋποθέσεις, προκειμένου να μπορούν να ασκήσουν νόμιμα το επάγγελμα του κτηνιάτρου στην Ελλάδα. Εθελοντές κτηνίατροι που μετακινούνται προς τη Χώρα, προκειμένου να ασκήσουν το επάγγελμα του κτηνιάτρου προσωρινά ή περιστασιακά, πραγματοποιούν μόνο στειρώσεις και σήμανση αδέσποτων ζώων. Στους εθελοντές κτηνίατρους για την πραγματοποίηση των στειρώσεων, της σήμανσης και της καταγραφής των αδέσποτων ζώων συντροφιάς μπορεί να διατίθενται οι εγκαταστάσεις των γραφείων των αρμόδιων Υπηρεσιών Κτηνιατρικής της οικείας Περιφέρειας, Περιφερειακής Ενότητας ή του Δήμου ή άλλοι χώροι που ανήκουν στην οικεία Περιφέρεια ή Δήμο, εφόσον υπάρχουν διαθέσιμοι, υπό την εποπτεία των προαναφερθέντων αρμόδιων υπηρεσιών. Με απόφαση του Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων καθορίζονται οι προδιαγραφές των εγκαταστάσεων αυτών, ο εξοπλισμός τους, η χρονική διάρκεια διάθεσής τους, η διαδικασία διάθεσης και κάθε σχετικό θέμα. Για τον ίδιο σκοπό, επιτρέπεται να διατίθενται και οι χώροι τοπικών ιδιωτικών κτηνιατρείων. Η στείρωση, σήμανση και καταγραφή των αδέσποτων ζωών συντροφιάς μπορεί να πραγματοποιείται και σε κινητές εγκαταστάσεις κατάλληλες για άσκηση κτηνιατρικών πράξεων, που διαθέτουν οι εθελοντές κτηνίατροι. Για τις κινητές εγκαταστάσεις παροχής κτηνιατρικών πράξεων χορηγείται άδεια λειτουργίας από την αρμόδια υπηρεσία Κτηνιατρικής της οικείας Περιφερειακής Ενότητας, όπου πρόκειται να δραστηριοποιηθούν, εφόσον πληρούνται οι απαιτήσεις που προβλέπονται στην απόφαση του Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων που εκδίδεται σύμφωνα με τα οριζόμενα στην παράγραφο 13.
12. α) Σε κάθε Δήμο συγκροτείται με απόφαση του Δημάρχου πενταμελής επιτροπή παρακολούθησης του προγράμματος διαχείρισης αδέσποτων ζώων συντροφιάς, τα δύο μέλη της οποίας ορίζονται από τα φιλοζωικά σωματεία και τις ενώσεις που λειτουργούν νόμιμα και που εδρεύουν στο Δήμο ή στην οικεία Περιφερειακή Ενότητα. Στην επιτροπή μετέχουν :αα) Ένας (1) κτηνίατρος, που ορίζεται από τον οικείο Δήμο και ο οποίος είναι, κατά προτίμηση, ο υπεύθυνος του προγράμματος διαχείρισης των αδέσποτων ζώων συντροφιάς και ελλείψει αυτού άλλος ιδιώτης κτηνίατρος. ββ) Ένας (1) εκπαιδευτής σκύλων, ο οποίος είναι μέλος νομίμως αναγνωρισμένου επαγγελματικού σωματείου εκπαιδευτών σκύλων και ελλείψει αυτού εκπρόσωπος του οικείου Δήμου.γγ) Ένας (1) εκπρόσωπος, που ορίζεται από τον οικείο Δήμο, με τον αναπληρωτή του. Η επιτροπή αποφασίζει για την επικινδυνότητα ενός ζώου συντροφιάς, σύμφωνα με τον ορισμό της περίπτωσης στ΄ του άρθρου 1, όπως ισχύει και αντιμετωπίζει τα προβλήματα που προκύπτουν κατά τη διαχείριση των αδέσποτων ζώων. Οι Δήμοι, οι Περιφερειακές Ενότητες και οι Περιφέρειες δημιουργούν δίκτυο ενημέρωσης των πολιτών για τα ζώα που διατίθενται προς υιοθεσία. β) Στην περίπτωση που υπάρχει διαφωνία για την επικινδυνότητα ενός αδέσποτου ζώου συντροφιάς ή για την αναγκαιότητα της πραγματοποίησης ευθανασίας σε αδέσποτο ζώο συντροφιάς, την οριστική απόφαση λαμβάνει ειδική επιστημονική επιτροπή που συγκροτείται σε κάθε Δήμο με απόφαση του Δημάρχου και αποτελείται από :αα) έναν κτηνίατρο της κτηνιατρικής υπηρεσίας της οικείας Περιφερειακής Ενότητας με τον αναπληρωτή του, ββ) έναν ιδιώτη κτηνίατρο που ασκεί νόμιμα το επάγγελμα στη Χώρα και δραστηριοποιείται στην περιοχή δικαιοδοσίας του Δήμου ή όμορου Δήμου με τον αναπληρωτή του, γγ) έναν κτηνίατρο που ασκεί νόμιμα το επάγγελμα στη Χώρα και συνεργάζεται με το φιλοζωικό σωματείο που δραστηριοποιείται στην περιοχή δικαιοδοσίας του Δήμου ή όμορου Δήμου με τον αναπληρωτή του. Σε περίπτωση επιθετικού ζώου ο Δήμος μπορεί να ζητήσει τη γνώμη εκπαιδευτή σκύλων, ο οποίος είναι μέλος νομίμως αναγνωρισμένου σωματείου εκπαιδευτών σκύλων.
13. Με απόφαση του Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων ρυθμίζονται θέματα σχετικά με τις επιτρεπόμενες μεθόδους ευθανασίας, τους όρους λειτουργίας των κινητών εγκαταστάσεων πραγματοποίησης κτηνιατρικών πράξεων, σε αδέσποτα ζώα συντροφιάς, καθώς και κάθε άλλο σχετικό θέμα.
14. Με απόφαση των Υπουργών Εσωτερικών και Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων καθορίζονται οι πρόσθετοι όροι και οι προϋποθέσεις για τη χορήγηση από την αρμόδια Περιφέρεια σε Δήμους, σε Συνδέσμους Δήμων και υπό την εποπτεία των Δήμων, σε εγκεκριμένα φιλοζωϊκά σωματεία και ενώσεις, άδειας ίδρυσης και λειτουργίας καταφυγίων αδέσποτων ζώων συντροφιάς, οι όροι και οι προϋποθέσεις που πρέπει να πληρούν τα καταφύγια αδέσποτων ζώων συντροφιάς για τη λειτουργία τους και κάθε σχετικό θέμα.
15. Με απόφαση των Υπουργών Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης, Οικονομικών και Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων καθορίζονται ο δήμος και οι σύνδεσμοι δήμων, που επιχορηγούνται για τη δημιουργία και λειτουργία καταφυγίου αδέσποτων ζώων συντροφιάς και για την υλοποίηση των ενεργειών διαχείρισης των αδέσποτων ζώων συντροφιάς, το ύψος, η διαδικασία και οι προϋποθέσεις καταβολής της οικονομικής ενίσχυσης, η σύσταση και συγκρότηση συλλογικών οργάνων, η διενέργεια ελέγχων και κάθε άλλο σχετικό θέμα. Με την ίδια απόφαση εξουσιοδοτείται ο οικείος Περιφερειάρχης για τον ορισμό των μελών των συλλογικών οργάνων που προβλέπονται σε αυτήν.
* Ο Βαλάντης Λιόλιος είναι δημοσιογράφος, μέλος της Ε.Σ.Η.Ε.Μ.Θ. και υπεύθυνος ενημέρωσης της www.naousanews.gr
** Μέρος της έρευνας δημοσιεύεται στην εφημερίδα «Παρατηρητής» του συνάδελφου και φίλου Γρηγόρη Κυριακίδη